Ik zit hier in de wachtkamer en luister met een half oor naar het gesprek tussen mijn medewerkster en een Tanzaniaans ambtenaar. Plots vraagt zij: “van waar ben je afkomstig in Tanzania?”, waarop de ambtenaar antwoordt: “dat is een voor Tanzanianen ongebruikelijke vraag!”
Nu is mijn aandacht wel degelijk gewekt en de ambtenaar vervolgt: “het is de verdienste geweest van Nyerere om ons allemaal als Tanzanianen te laten voelen, verenigd door een gemeenschappelijke taal en waarbij de plaats van afkomst van geen tel is. Zo ben ik geboren in Tanga maar mijn socialisatie verliep in Arusha.”
In Tanzania was, en is het nog steeds, maar in mindere mate, gebruikelijk om de kinderen in een andere streek dan de geboortestreek te scholen, precies om een eenheidsgevoel op te wekken.
En even later voegt de ambtenaar er aan toe: “op die manier hebben we tribalisme in Tanzania kunnen vermijden.”
Ik laat dit even bezinken en bedenk het volgende: Nyerere’s politiek heeft ongetwijfeld zijn voordelen gehad, maar de doorgedreven nadruk op het Swahili als lingua franca heeft waarschijnlijk wel tot de achteruitgang, en misschien zelfs de verdwijning, van enkele tribale talen geleid. Daar kunnen de behoeders van het werelderfgoed toch niet blij van worden.
En, tot slot, vind ik het enigszins dogmatisch, dat een onschuldige vraag, zoals: “van waar ben je afkomstig?” niet zou mogen gesteld worden. Daarop zou toch een antwoord zonder veel reserves moeten kunnen volgen. Wat denk jij?
Peter
Les conséquences du tribalisme sont terribles en RDC. Je soutiens donc fort la politique de Nyerere, qui sauve la vie à des êtres humains.
Wat ik denk ? Het zijn ook maar ideeën. Er zat alvast een positieve intentie achter de politiek van Nyerere, elkaar leren kennen, gelijkwaardigheid en onderlinge verbinding stimuleren. Een bedenking die ik ( wie ben ik ?) erbij maak is: verbindingen ( binnen eigen groep) verbreken of verminderen om vrede en verbinding te creëren met het groter geheel. Dat verbreken voelt NOK. Aanvaarding van verscheidenheid, anders zijn en nieuwsgierigheid naar de ander stimuleren zonder het natuurlijk groepsgevoel te moeten aantasten. Voelt voor mij beter. Dit is een poging om mijn idee te formuleren.
Toen we in de jaren ’80 van de vorige eeuw in het toenmalige Zaïre woonden, was een van de eerste vragen die mensen elkaar stelden bij een ontmoeting altijd: van waar ben je? Wie bv in Kinshasa woonde, noemde dan steevast zijn geboortedorp/streek. Enerzijds heeft dat het tribalisme misschien in de hand gewerkt, maar anderzijds slaagde Mobutu er toch ook in (naast wat hij allemaal misdadig mismeesterde) om een nationaal eenheidsgevoel en -fierheid te realiseren. Dat hebben zijn opvolgers compleet om zeep geholpen en voor de rest hebben ze het land en zijn bevolking al even misdadig mismeesterd. Een nationaal eenheidsgevoel creëren hangt wellicht meer af van het discours van de leiders dan van een eenheidstaal. Een overweging die ook van tel is voor onze Belgische politici…
De nadruk op Swahili is misschien nog niet slecht geweest. Ik zit mij nog steeds af te vragen wat beter is. Hier in Malawi praat iedereen lokale taal. Alleen op school tot geloof ik groep 7 gaat alles in Chichewa. Dan ineens gaat alles over in het Engels. Aangezien het overgrote deel van de kinderen altijd Chichewa praat en ouders ook alleen Chichewa kunnen, begrijpen veel kinderen op school niet waar het over gaat en worden er hele slechte resultaten geboekt op school. Du ik vroeg mij af waarom ze Chichewa niet officieel maken. Dan snappen de kinderen tenminste de les stof. Malawians zijn trouwens zeer bescheiden omdat ze zich onzeker voelen met de Engelse taal. Wat is nu beter?
Peter, wel een leuke wachtkamer waar je zit, terrasje, croissantje in de hand, oversized telefoon op het leuke plastic tafeltje, strak in het pak, een beetje een te lange stropdas…een toevallige passant zou nooit denken, tiens is dat nu HE onze Belgische Ambassadeur…? 🙂
Tiens, nu doen jullie me nadenken over :
als we in België nu eens iedereen een deel van de opleiding in het andere landsgedeelte zouden laten doen …