Category: Filosofie

Het begin van alles

D. Graeber en D. Wengrow - Het begin van alles“Het begin van alles” van antropoloog David Graeber en archeoloog David Wengrow is een revolutionaire herziening van de geschiedenis van de mensheid. Althans zo staat het op de kaft van het boek. Dat kan misschien wel zijn, maar ik vind eerder dat je veel doorzettingsvermogen nodig hebt om het niet vroegtijdig aan de kant te schuiven. De hoeveelheid data, weetjes, geschiedkundige feiten en interpretaties is simpelweg duizelingwekkend, moeilijk te onthouden en naar mijn smaak niet genoeg geordend.

En ja, het boek is ook een kritiek op “Sapiens” van Yuval Noah Harari omdat het de geschiedenis van de mensheid te lineair voorstelt met vereenvoudigde aannames t.a.v. de jager-verzamelaars en de eerste landbouwgemeenschappen, maar “Sapiens” was wel uiterst leesbaar, wat van “Het begin van alles” moeilijk kan gezegd worden. Dit boek moet je werkelijk door je strot duwen.

Continue reading “Het begin van alles”

People have the power

Begrijp me niet verkeerd, kippenvel krijg ik ervan, van Patti Smith haar lied “Power to the People” te zien zingen samen met Choir! Choir! Choir!, een open koorgezelschap uit Toronto. Ronduit fantastisch!

Maar waar ik meer moeite mee heb, is de centrale zin: “Power to the People”, want sinds het in de Verenigde Staten bijna misliep, ben ik nog meer dan vroeger beducht voor wat het volk eigenlijk wil. En als ik zie hoe in deze regio, waar ik thans woon, het volk gelaten reageert op misbruik van staatsmacht om toch maar de controle over zij in wiens naam zij spreken te behouden, dan stemt dit mij eerder pessimistisch dan optimistisch over wat een volk met zijn kracht vermag.

Toch ben ik geen misantroop, en blijf ik samen met Patti Smith, vanuit een soort ingekerfd tienerverlangen, geloven in:

… The power to dream, to rule
To wrestle the earth from fools
It’s decreed the people rule …

video
play-sharp-fill

Peter

De Polgar zusters

The Polgar sistersLaten we het eens even over schaak hebben. Zo los uit de pols en zonder hulp van Google of Wikipedia weet ik het volgende: eerst was er Bobby Fisher, geniaal maar waarschijnlijk ook een beetje gestoord. Hij versloeg de Russische grootmeester Boris Spassky. Na Fisher kwam Anatoly Karpov, de man van het Russisch establishment. Hij zou zowat 10 jaar aan de top blijven om daarna van de troon gestoten te worden door enfant terrible Garry Kasparov. Deze laatste bleef zowat 20 jaar nummer één.

Continue reading “De Polgar zusters”

Rituelen en kunst

Rinus Van de Velde - Donogoo Tonka

Zou het dan toch zo zijn dat mensen met een strakke dagindeling productiever en creatiever zijn? Dat een gedetailleerde, nagevolgde dagorde eerder bevrijdend dan benauwend werkt? Moeten we nu elk onderdeel van de dag gaan ritualiseren opdat we ons attenter, bewuster, en dus minder afgeleid van onze taken kunnen kwijten, en dit met een hogere mate van kwaliteit en voldoening?

Continue reading “Rituelen en kunst”

De schoonheid van een drone

Wie kent er professor emeritus Etienne Vermeersch nu niet? Hij komt vaak op televisie en dan vooral in debatten over ethische standpunten. Naarmate de jaren verstrijken wordt hij echter meer en meer onhebbelijk, overtuigd van het eigen gelijk. Hij is een echte doordrammer geworden die het scherpe randje van de betweterigheid al lang heeft overschreden.

Nochtans is hij niet altijd zo geweest. Als professor aan de Universiteit Gent kon hij volle zalen trekken voor zijn colleges filosofie. Hij had daarbij veel aandacht voor de wetenschapsfilosofie inclusief de tak die zich bezighoudt met de wiskunde. Professor Vermeersch kreeg tranen in zijn ogen door de schoonheid van een differentiaalvergelijking. Dat was toch wel straffe kost!

Continue reading “De schoonheid van een drone”

Hoeveel is genoeg?

How Much Is Enough?Op de universiteit leerde ik nog definities uit het hoofd alsof het wetten gehouwen uit steen betrof. Na al die jaren zit het er nog steeds in, en ik vrees dat ik het er niet meer uit krijg: “Economie is de studie van het menselijk streven naar de bevrediging van behoeften met behulp van schaarse middelen”. Wat we er niet bijleerden is dat in een kapitalistische economie die behoeften voortdurend uitdeinen en ons tot slaaf maken van voornamelijk ingebeelde noden, en met als vervelende consequentie dat ook het menselijk streven – lees onze arbeid – nooit voldoende is. We produceren thans in de Westerse wereld vier tot vijfmaal meer goederen en diensten dan honderd jaar terug, maar toch is de hoeveelheid arbeid nauwelijks verminderd. We hebben arbeid tot doel verheven en zijn vergeten dat het slechts een middel is voor een goed leven, dat uit andere dan materiële zaken bestaat, zoals een goede gezondheid, vriendschap, persoonlijkheid, respect, harmonie met de natuur, veiligheid en vrije tijd.

Continue reading “Hoeveel is genoeg?”

Antifragiel

Nassim Nicholas TalebKen je het omgekeerde van fragiel? Je zou kunnen denken dat dit robuust is.  Maar dit is het dus niet! Althans niet volgens professor Nassim Nicholas Taleb. Het omgekeerde van fragiel is antifragiel. Fragiele systemen houden niet van volatiliteit. Robuuste systemen weerstaan volatiliteit en antifragiele systemen hebben juist baat bij volatiliteit. Dit is een concept dat totnogtoe in de economische theorie niet bestond. En onbekend is onbemind, maar de ontstentenis van een dergelijk concept laat ook moeilijk een adequaat beleid toe!

In een ideale wereld kunnen economische systemen maar beter antifragiel zijn. Door het toestaan van frequente  mislukkingen is er ruimte voor continue verbetering zonder dat dit het systeem evenwel onderuit haalt. De positieve en negatieve gevolgen van het nemen van risico’s maken het systeem sterker. Alleen zien we dat in de financiële wereld het systeem werd misbruikt . De “downside”-risico’s werden afgewenteld op het brede publiek en de “upside”-risico’s geprivatiseerd.

Continue reading “Antifragiel”

23 things …

23 things ...“23 things they don’t tell you about capitalism” is een boek dat ik recent las en waaraan ik regelmatig terugdenk, niet zozeer omdat het mijn ideeën over een aantal maatschappelijke fenomenen heeft beïnvloed, maar wel heeft bevestigd en in zekere zin versterkt. “23 things…” is geen antikapitalistisch pamflet, maar ijvert voor een gecorrigeerde vrije markt. De eerste stelling in het boek luidt overigens: “There is no such thing as a free market”. Dit is een opener die kan tellen en als dusdanig mijn interesse wegkaapte.

En toen Minister Magnette onlangs voorstellen deed voor de inperking van het salaris van de overheidsmanagers, dacht ik spontaan terug aan de stelling “… managers are over-priced”. Alsof de hedendaagse bedrijfsleiders niet beseffen dat hun salaris en bonussen het resultaat zijn van de verwezenlijkingen van de hele maatschappij waarin ze zich bewegen. Meer nog, managers zijn niet alleen overbetaald maar ze zijn ook nog eens overbeschermd, want ze worden nauwelijks gestraft voor slecht beheer.

Continue reading “23 things …”